Północno-wschodnie Mazury to miejsce stosunkowo od niedawna odkrywane przez turystów i pasjonatów historii. Znajdują się tu nie tylko pozostałości po junkierskich palacach i dworach, ale również ciekawe budowle inżynieryjne. Do nich należy, położony w obniżeniu Lasów Skaliskich, Kanał Brożajcki. Łączy rzekę Gołdapę z Węgorapą i należy do najstarszych zabytków tej części regionu.

Jego dwunastokilometrowa nitka kanału ciągnie się dokładnie wzdłuż granicy dwóch powiatów – gołdapskiego i węgorzewskiego.

Kanał w 1726 roku zaprojektował inżynier i kartograf, Jan Suchodolec (1867-1751). Pochodził z Lubelszczyzny i jednocześnie był arianinem na służbie pruskiej. Natomiast budowla została zaplanowana jako część większej całości mającej udrożnić drogę wodną od Wielkich Jezior Mazurskich aż do Wystruci (obecnego Czerniachowska).

Głównym celem budowy kanału było umożliwienie transportu drewna z Lasów Skaliskich do centrum Prus. Drewno było wtedy jednym z najważniejszych materiałów budowlanych, zaś Lasy Skaliskie zaliczane były w owym czasie do największych jego rezerwuarów w regionie. Do ciekawostek należy zaliczyć również to, że Kanał Brożajcki (niem. Broscheitscher Kanal) jest jednocześnie pierwszym i zarazem najdłuższym, kanałem mazurskim.

Kanał Brożajcki rozpoczyna się w pobliżu Ołownika na północny zachód od Miczuł. Część wód Gołdapy kanał prowadzi na północ do dawnej miejscowości Brożajcie koło Mieduniszek Wielkich, gdzie łączy się z Węgorapą (Brożajcie to nieistniejąca już wieś, potem folwark należący do majątku Mieduniszki Wielkie, potem PGR).

W miejscu połączenia Gołdapy z Węgorapą można między innymi obejrzeć zabytkową śluzę, gdzie meandrująca rzeka tworzy tak zwaną Wielką Pętlę Węgorapy. Oprócz tej śluzy na kanale znajdują się jeszcze cztery jazy: Bąkowo, Polski, Halina, Brożajcie. Miejsca te są ostoją bobrów.

Od momentu ukończenia budowy w 1733 roku do połowy wieku XIX kanał niejednokrotnie remontowano i udrożniano. Przekopano go na nowo w latach 1824-1826. Jak pisał Max Toeppen w, wydanej w 1870 roku, „Historii Mazur”:

„(…) W latach 1844 – 1850 (w królewski Borze Skaliskim) wycięto i nawodniono zachodni obszar tego lasu. Ze starego, na nowo przekopanego w latach 1824-1826 kanału rzecznego z Miczuł nad Gołdapą do Brożajci nad Węgorapą poprowadzono teraz nowy odcinek na południe obok jeziora Minta, osuszonego już latem 1845 roku. Na zachód od tego zbiornika kanał rozwidla się na dwie odnogi, które nawadniają leżący przed nimi, lekko opadający teren. Na inwestycję tę wydano 137 200 talarów.”

Obecnie Kanał Brożajcki stanowi zarówno atrakcję turystyczną, jak i raj dla wędkarzy. Godna uwagi jest Niecka Skaliska jako geologiczna osobliwość mająca w swojej dalekiej przeszłości istnienie ogromnego jeziora wytopiskowego.

Nie tylko Kanał Brożajcki jest jednym z przykładów, że kupując działki na Mazurach warto czasem jest je przekopać dokładnie, by nie przegapić pozostałości historycznych.

Zapraszamy na https://rodzinneinwestycje.pl/

https://polandonthehorizon.pl/wp-content/uploads/2021/03/dzialki-mazury3.jpg